Naar de Baltische steden & staten

De meest adembenemende havensteden aan de Baltische Zee

Een cruise naar de havensteden van de Baltische landen – de landen aan de oostkust van de Baltische Zee (of Oostzee) – is een reis vol afwisseling, met bestemmingen in Denemarken, Zweden, Finland, Litouwen, Estland, Letland, Polen en Rusland. Een duik ook in de geschiedenis, en een adembenemende combinatie van cultuur, architectuur en natuur.

Aalborg

Aalborg ligt aan de zuidkant van de Limfjord, bij de verbinding van de Noordzee met het Kattegat. Met 160.000 inwoners is dit de vierde grootste stad van Denemarken (na Kopenhagen, Arhus en Odense). Oorspronkelijk werd de stad door de Vikingen als handelspost gebruikt vanwege zijn gunstige positie (in die tijd liepen de meeste scheepvaartverbindingen tussen West-Europa en de Baltische staten door de Limfjord).

Aalborg was lang een rijke handelsstad, nu is het een industriestad waar het verkeer doorheen dendert.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Er zijn vier aanlegplaatsen in Aalborg, enkele op wandafstand van het centrum, andere bieden bus- of watertaxitransport aan.

Het zien waard

In Aalborg vind je een van de belangrijkste musea van Denemarken: het NordJyllands Kunstmuseum. Niet alleen de collectie (onder andere Sondergard, Lundstrom, Vasarely, Picasso, en leden van de Cobrakring) is het zien waard. Ook het gebouw zelf, ontworpen door de bekende Finse architecten Alvar en Elissa Aalto, is een pareltje. 

De Kathedraal van St. Budolfi loont eveneens de moeite.

Aarhus

Aarhus (of Arhus) ligt aan de noordoostkust van Jutland, het vasteland van Denemarken, en is de tweede grootste stad (meer dan 300.000 inwoners) én de belangrijkste haven van het land.

Aarhus is een schilderachtige stad met veel charme en, dankzij de universiteit, ook veel jonge mensen. Samen met Pafos in Cyprus was Aarhus de Europese culturele hoofdstad van 2017.

Waar meren de cruiseschepen aan?

De cruiseterminal ligt op 1 km van het stadscentrum. Je kan daar dus zeker te voet geraken, maar er zijn ook bussen en taxi’s vlakbij.

Het zien waard

Een belangrijke toeristische attractie is De Oude Stad (Den Gamle By). Dit is geen oud deel van de stad, maar een openluchtmuseum met historische Deense gebouwen uit het hele land. Het Deense Bokrijk dus.

Ook de moeite waard zijn de Arhus Domkirke (de grootste kathedraal in Denemarken), de telecommunicatietoren en het stadhuis. Verder heeft Aarhus nog een botanische tuin en het Aarhus Kunstmuseum, een van de grootste kunstmusea van Noord-Europa.

Gdansk (Gdynia)

Gdansk ligt in het noorden van Polen, aan de monding van de Wisła (Weichsel) waar die via de Bocht van Gdansk in de Baltische Zee uitkomt. Deze stad, vroeger bekend onder de Duitse naam Danzig, heeft een eeuwenoude geschiedenis, was ooit een van de rijkste en belangrijkste Hanzesteden, en had belangrijke culturele en commerciële banden met onze havensteden.

Waar meren de cruiseschepen aan?

De meeste cruiseschepen meren aan in de haven van Gdynia, op zo’n 45 minuten (met de bus of een taxi) van Gdansk. Kleinere schepen leggen soms aan in Gdansk zelf, aan de Oliwskie Pier, maar van daaruit is het nog ruim 6 km tot het centrum.

Het zien waard

Gdansk is rijk aan historische bezienswaardigheden, musea, kerken en galeries. Vooral de Lange Straat (Ulica Dluga) en Lange Markt (Dlugi Targ) zijn populair. Hier vind je nog veel gebouwen uit de Hanzeperiode, zoals het Artushof, de Gouden (Stockturm) en de Groene Poort (Grünes Tor). Ook de moeite waard zijn het Gemeentehuis, het Huis van Marteling, de Zwaantoren en de Sint-Catharinarkerk.

Samen met Gdynia (of Gdynea) en Sopot vormt Gdansk een stedelijke agglomeratie die de Driestad (Trojmiasto) wordt genoemd. Gdansk is een historisch monument, Gdynia een moderne haven en Sopot een elegante badplaats.

Helsinki

De Finse hoofdstad Helsinki ligt helemaal in het zuiden van dat land, aan de Finse Golf en tegenover de hoofdstad van Estland Tallinn. Het is een moderne en aangename stad die al jarenlang een plek haalt in de top 10 van meest leefbare steden ter wereld.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Cruiseschepen kunnen aanmeren in de zuidelijke haven, vanwaar je te voet naar het centrum kan, of in de westelijke haven, op 3 km van het centrum, waar je best een shuttle of een taxi neemt.

Jaarlijks komen hier ruim 300 cruiseschepen langs, vooral in de zomermaanden. Soms kan het hier dus druk zijn.

Het zien waard

Helsinki is gebouwd op een aantal onregelmatig gevormde eilanden, verbonden met talrijke bruggen of door veerdiensten. Wijken met moderne architectuur wisselen af met straten die grotendeels bestaan uit Jugendstilgebouwen.

Het centrum van de stad is het Marktplein (Kauppatori) met daarachter het Senaatsplein. Dit gedeelte van Helsinki werd in 1816, na een grote brand, herbouwd. Hier staat de imposante witte Domkerk en, op het schiereiland Katajanokka, de Russisch-orthodoxe Oespenski-kathedraal.

Tussen het Centraal Station en de zeearm Töölönlahti vind je nog andere interessante gebouwen: het museum voor moderne kunst Kiasma, het Nationaal Museum en de witte Finlandia-hal, in 1971 ontworpen door Alvar Aalto.

Kiel

Kiel, gelegen aan de Kieler Förde, een zijarm van de Oostzee aan het begin van het Noord-Oostzeekanaal, is een belangrijke Duitse havenstad, zo’n 90 km boven Hamburg. Jaarlijks vindt hier de grootste zeilregatta van de wereld plaats, de Kieler Woche.

Waar meren de cruiseschepen aan?

De meeste schepen (en de ferry’s) vinden een plaatsje aan de Norwegenkai, de Schwedenkaai of de Ostseekai, pal in het stadscentrum. De grootste cruiseschepen leggen sinds kort aan in de nieuwe Ostuferhafen, vanwaar een shuttle of een taxi nodig is om in het centrum te geraken.

Het zien waard

Liefhebbers van 19de-eeuwse kunst kunnen terecht in de Kunsthalle zu Kiel. Verder is de St. Nicolaikerk een bezoekje waard. Ook de Unterseeboot (een onderzeeboot uit de Tweede Wereldoorlog), de Gorch Fock (een lesschip dat alle zeeën heeft bevaren), en het scheepvaartmuseum aan de Sartorikai zijn de moeite waard.

Wie van shoppen houdt, kan zich uitleven in het winkelcentrum Sophienhof en de Sophies Markthalle. Ook Holenstrasse is een gezellige straat met veel winkels.

Klaipeda

Klaipëda is centraal gelegen tussen het toeristische Palanga, de meest bekende badplaats in Litouwen, en het mooie schiereiland Neringa. Klaipeda is de derde stad van Litouwen en vanwege de ijsvrije haven de belangrijkste havenstad van het land. De stad werd zwaar geteisterd tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen ze door de Duitsers gebruikt werd als basis voor hun onderzeeërs. Tot 1945 was de stad vooral bekend onder haar Duitse naam Memel, tevens de Duitse (en Nederlandse) naam van de rivier waaraan ze ligt.

Waar meren de cruiseschepen aan?

De cruiseterminal ligt op 800 meter van het stadscentrum, dus voor de meesten op wandelafstand. Er zijn ook wel gratis bussen.

Het zien waard

De oude stad heeft, door de met kasseien aangelegde straten, de antieke lantaarnpalen, en de vele houten of halfhouten gebouwen versierd met kreupelhout van de Noorddruif, een gezellige uitstraling. Het centrum is het Theaterplein, met de Simon Dachfontein en een sculptuur van Anika Torava, bekend uit een van de oudste Litouwse liedjes.

Een bezoekje waard zijn het barnsteenmuseum in het Feliksas Tiškevièiuspark (de botanische tuin), het klokkenmuseum en de Basanavièiusstraat, met veel cafés en restaurants.

Kopenhagen

De hoofdstad van Denemarken was vroeger een Købmandshavn, een koopmanshaven dus. Kopenhagen ligt aan de oostkust van het eiland Seeland (Sjælland) en op het eiland Amager, aan de Sont (Øresund). Aan de overzijde van deze zeestraat ligt de Zweedse stad Malmö, die sinds 2000 met Kopenhagen is verbonden door de Sontbrug, sinds enkele jaren wereldberoemd door de tv-serie The Bridge.

Kopenhagen is een van de meest milieuvriendelijke steden van Europa (en de wereld) en bijzonder fietsvriendelijk. In plaats van een wandeling te maken kan je misschien voor enkele uren een fiets huren?

Waar meren de cruiseschepen aan?

Er zijn 4 cruiseterminals in Kopenhagen, die alle op meer dan 2 km van het stadscentrum liggen. Het openbaar vervoer is er wel uitstekend, en er komen ook diverse hop-on-hop-off citytourbussen langs de terminals.

Het zien waard

Het Nationaal Museum en het Amalienborgpaleis zijn aanraders. Strøget is de belangrijkste winkelstraat. Deze straat begint bij het Raadhuis (Rådhus) en loopt door tot aan Kongens Nytorv en het Koninklijk Theater.

In de haven staat het bekende beeld(je) van de kleine zeemeermin dat is geïnspireerd op een sprookje van de Deense schrijver Hans Christian Andersen. Niet ver daarvandaan, tegenover Kastellet, de vesting van de stad, vind je de fontein van Gefion of Gefjun (1908), het grootste monument in Kopenhagen. Ook de huizenrij in verschillende kleuren aan het haventje Nyhavn, van waar de kanaalboten vertrekken, is een trekpleister.

Het amusementspark Tivoli is zeker de moeite waard, maar allicht blijft je schip niet lang genoeg in Kopenhagen liggen om daar naartoe te gaan.

Tip: volg een van de stadswandelingen langsheen de locaties van The Killing, The Bridge en Borgen.

Lübeck (Travemünde)

De Hanzestad Lübeck ligt 65 km noordoostelijk van Hamburg, aan de Trave. Die rivier mondt ongeveer 17 kilometer verder uit in de Baltische Zee, via het stadsdeel Travemünde, waar de haven is.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Ten zuiden van het centrum van Travemünde ligt de Skandinavienkai, de belangrijkste Duitse veerboothaven aan de Baltische Zee, met veerdiensten naar Zweden, Finland en Estland. Hier meren ook de grotere cruiseschepen aan. Het centrum van Travemünde is wat te ver om er te voet naartoe te gaan. Met de bus duurt het 10 minuten.

Kleinere schepen leggen aan aan de Ostpreussenkaai. Van daar kan je makkelijk te voet naar de stad.

Het zien waard

Travemünde is vooral een badplaats met brede zandstranden. Het maritiem museum en het zeilschip Passat, zijn wel een bezoekje waard.

Lübeck ligt op 17 km afstand van Travemünde, maar is zeker een excursie waard. Het belangrijkste gebouw is de Marienkirche. De vestingstad bezit nog twee van de drie stadspoorten (de Holstentor en de Burgtor) en resten van de stadsmuur.

Lübeck is ook bekend bij literatuurliefhebbers, door het boek De Buddenbrooks vanThomas Mann, dat zich deels hier afspeelt.

Malmö

Malmö heeft ruim 280.000 inwoners en is de op drie na grootste stad van Zweden. Het is de hoofdstad van Skåne län, de meest zuidelijk gelegen provincie in Zweden.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Langs de Grimsbygatan, op wandelafstand van het stadscentrum.

Het zien waard

De oudste bezienswaardigheden van Malmö zijn het kasteel Malmöhus (nu een museum), het Rådhuset en de Sankt Petri kyrka. Ook interessant is Bo01, een EXPO-gebied in Västra Hamnen met moderne architectuur. Malmö heeft veel parken, zoals Kungsparken, Slottsparken en Pildammsparken. Triangeln is een modern winkelcentrum.

Ook de Turning Torso, een gebouw ontworpen door Santiago Calatrava dat zich vlak bij het Centraal Station bevindt, kan je bezoeken, maar niet volledig (slechts twee verdiepingen) en je moet op voorhand boeken.

Ten zuiden van Malmö bevindt zich de Sontbrug (= The Bridge), de indrukwekkende brug die Zweden verbindt met Denemarken.

Riga

Riga is de hoofdstad van Letland en met circa 640.000 inwoners de grootste stad in de Baltische landen. De stad ligt aan weerszijden van de Westelijke Dvina (of Daugava), dicht bij de monding in de Golf van Riga (aan de Baltische Zee).

Waar meren de cruiseschepen aan?

Op 500 meter van het oude stadscentrum. Je kan dus gemakkelijk te voet gaan.

Het zien waard

De belangrijkste bezienswaardigheden bevinden zich in de Oude Stad, die op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat. Deze middeleeuwse binnenstad ligt op de rechteroever van de Dvinarivier.

Art nouveau-liefhebbers komen aan hun trekken in de Nieuwe Stad, een wijk ten noorden van de Oude Stad. De art nouveau-architectuur zorgt voor een mooi contrast met de traditionele houten woningen.

Andere toeristische trekpleisters zijn de markt, de Petruskerk, de Dom, het Bezettingsmuseum en het Stadhuis. Ook het Zwarthoofdenhuis (Melngalvi nams), het gildehuis van de Duitse kooplieden, genoemd naar de morenkop die zij in hun wapen voerden, is het zien waard.

Sint-Petersburg

Sint-Petersburg is na Moskou de belangrijkste stad en tevens de voormalige hoofdstad van Rusland. Dit is een indrukwekkende stad met veel prachtige architectuur uit de 18de en 19de eeuw, grachten, lange rechte straten, tuinen, parken en paleizen. De stad heette van 1914 tot 1924 Petrograd en van 1924 tot 1991 Leningrad.

Waar meren de cruiseschepen aan?

In de nieuwe cruisehaven Marine Façade is er plaats voor 8 cruiseschepen. Het centrum van St.-Petersburg ligt op 10 km, je zal dus een bus of een taxi moeten nemen.

Zorg ervoor dat je op voorhand een visum hebt aangevraagd! Of boek een excursie, dan kan je genieten van een groepsvisum.

Het zien waard

Sint-Petersburg heeft een zo rijke geschiedenis en zoveel bezienswaardigheden dat het onmogelijk is om ze hier allemaal te vermelden. Gelukkig blijven veel cruiseschepen hier meer dan één dag liggen.

De Hermitage is het bekendste en het interessantste museum. De hoofdvestiging bevindt zich in het voormalige Winterpaleis, de belangrijkste residentie van de Russische tsaren. De Hermitage heeft ook een aantal ‘dependances’, waaronder het Mensjikovpaleis.

Het Russisch Museum huisvest een grote verzameling van vooral Russische kunstenaars.

Het bekendste theater van Sint-Petersburg is het Mariinskitheater, vroeger bekend als Kirovtheater. Het is de thuisbasis van het Mariinskiballet en vele beroemde dansers (onder wie Vaslav Nijinski, Rudolf Noerejev en Mikhail Baryshnikov).

Het Alexander Nevski-klooster met de Tichvin-begraafplaats, waar vele belangrijke musici en schrijvers begraven liggen, onder wie Tsjaikovski en Dostojevski.

Ook de moeite waard: de Petrus- en Pauluskathedraal, de Izaäkkathedraal en de Kazankathedraal, die lijkt op de Sint-Pietersbasiliek in het Vaticaan.

Nevski Prospekt, een vier kilometer lange straat, is al sinds jaar en dag hét winkelcentrum van de stad. Ook in de straten Kamenoostrovksi en Bolsjoj Prospekt zijn er veel winkels.

Stockholm

Stockholm is gebouwd op 14 eilanden, die met bruggen met elkaar verbonden zijn. Het is de hoofdstad en de grootste stad van Zweden, met ruim 800.000 inwoners.

Net buiten de stad begint de scherenkust, een kustgebied met talloze rotseilanden en -eilandjes die scheren worden genoemd. Veel inwoners van Stockholm hebben dan ook een boot of een buitenhuis op een eilandje. Tijdens de zomer zijn er op veel plaatsen aan de rand van het water zonnebaders, zwemmers en vissers te zien.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Er zijn hier twee cruiseterminals: Stadsgarden, vanwaar je op een kwartiertje te voet in het centrum bent; en Frihammen, wat verderaf, waar je een bus of taxi zal moeten nemen.

Het zien waard

Het oudste deel van Stockholm is de Oude Stad, of Gamla Stan. Deze wijk op het eiland Stadsholmen doet bijna Zuid-Europees aan door de smalle straten en de huizen die in geel, okerkleur of rood zijn geschilderd. 

Interessante gebouwen zijn het Stadhuis (Stadshuset), en het koninklijk paleis, het grootste nog dienst doende paleis ter wereld.

Ook de moeite waard is Djurgården, een eiland vlak bij het centrum met veel groen en architectonisch waardevolle villa's van rond de vorige eeuwwisseling. Hier bevinden zich musea zoals Skansen, het Noords museum en het Vasamuseum (de Vasa is een 17de-eeuws oorlogsschip dat vlak bij Stockholm bij de eerste vaart is gezonken).

Wie voldoende tijd heeft, kan een boot nemen naar Vaxholm, een schilderachtig dorpje op een gelijknamig eiland een eindje buiten de stad. Er zijn bootverbindingen vanuit het centrum van Stockholm.

Tallinn

Tallinn, de hoofdstad van Estland, ligt aan de Baai van Tallinn, een deel van de Finse Golf. Aan de andere kant van die Golf ligt het veel jongere Helsinki.

Waar meren de cruiseschepen aan? 

Op slechts 500 meter van het stadscentrum. Je kan dus gemakkelijk te voet gaan.

Het zien waard

Tallinn is een oude Hanzestad en ongetwijfeld een van de mooiste steden rond de Baltische Zee, ze staat dan ook op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. De stad heeft nog grotendeels dezelfde indeling als in de middeleeuwen en in het oude centrum Vanalinn vind je nog talrijke pak- en koopmanshuizen in hun oorspronkelijke staat.

Tallinn is volledig ommuurd, met een groot aantal torens. Die hebben alle een bijnaam zoals Kiek in de Kök ('Kijk in de Keuken'), Lange Herman (Pikk Hermann) en Dikke Margareta (Paks Margareeta).

Vanaf de Domkerk heb je een mooi uitzicht over de stad en de zee.

Ook het stadhuis, de Katharinapassage en het Tompeakasteel zijn een bezoekje waard, net als de Russisch-orthodoxe Alexander Nevski-kathedraal en de Heilige Geestkerk (Püha Vaimu kirik).

Visby

Visby is een prachtige stad op het Zweedse Oostzee-eiland Gotland, zo’n 200 km ten zuiden van Stockholm.

De stad dateert van de 10de eeuw en was lang een van de belangrijkste Hanzesteden. Door zijn ligging nam Visby een belangrijke plaats in in de handel over de Oostzee en de Noordzee. Na de 14de eeuw nam het belang van de stad sterk af, onder andere door de pest, door piraterij en doordat Denemarken en Zweden om deze stad enige oorlogen voerden. De gebouwen uit de bloeitijd bleven gelukkig gespaard en al in het begin van de 19de eeuw werd de stad verkozen tot nationaal monument.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Grotere cruiseschepen brengen de passagiers met tenders aan wal. Kleinere schepen kunnen in de haven aanmeren. Regelmatig is de zee hier wel erg woelig, waardoor er niet kan aangemeerd worden.

Het zien waard

Visby is de best bewaarde van de Hanzesteden en staat ook op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De stadsmuur met de poorten Norderport, Österport, Söderport en Skansport en de 13de-eeuwse torens zijn nog nagenoeg intact. Je vindt hier ook nog de ruïnes van een dozijn middeleeuwse kerken en de overblijfselen van meer dan 200 opslaghuizen en handelaarshuizen.

Warnemünde/Rostock

Warnemünde, een badplaats aan de monding van de Warnow in de Baltische Zee, heeft het breedste zandstrand aan de hele Duitse Oostzeekust. Het is een stadsdeel van de Hanzestad Rostock.

Het stadje is vooral bekend door de Warnemünder Woche, een jaarlijks plaatsvindende regatta en de Hanse Sail, die elk jaar in augustus meer dan één miljoen toeristen weet te lokken.

Waar meren de cruiseschepen aan?

Op 300 meter van het centrum én van het station van Warnemünde, van waar je op 20 minuten in het station van Rostock geraakt.

Het zien waard

Het symbool van Warnemünde is de 30 m hoge vuurtoren, vanwaar je (bijna) alles in Warnemünde kunt zien. De vuurtoren werd in 1897 gebouwd als zeebaken en wijst nu niet alleen de schepen de weg naar de haven, maar is ook een populaire attractie.

Rostock is een verrassend aangename, levendige universiteitsstad met veel rode baksteengebouwen en een imposante Sankt Marienkirche. Zeker een uitstapje waard.

Naar  het noorden: vanuit welke havens kan je vertrekken? Lees meer >>>

Naar de Noorse fjorden? Lees meer >>>